Limon Ağacına Dair

Limon ağacı kaynakça yönünden oldukça zengin bir kitap.Ayrıca olaylara tanıklık eden ve bu trajediyi bizzat yaşayan kişilerle de görüşmeler yapılarak yazılmış bir kitap.

Konu itibari ile İsrail’in nasıl kurulduğunu; Filistin’in İngiliz mandasından sonra yurtlarından,evlerinden nasıl koparıldıklarını; İsrail ile Filistin arasındaki ilişkileri, çatışmaları konu alıyor.1948 Nazi katliamından kaçan Yahudi asıllı Eşkenazi ailesi İsrail’e göç eder.Kendilerine Ramla şehrinde bir ev verilir. Bu evin eski sahipleri de Filistinli Khari ailesidir. Evlerinden zorla, silah zoruyla uzaklaştırılmışlardır. Ancak Filistinlilerin evlerini kendilerinin terk ettiğini, korkak, ödlek olduklarına dair hikayeler yaygınlaştırılarak anlatılmaktadır. Yahudi asıllı bu ailenin kızı Dalia’da bu hikayeleri dinleyerek yirmi yılı geçirmiştir. Takii ki Khari ailesinin oğlu Beşir ile tanışana dek. Beşir iki kuzeni ile birlikte altı gün savaşından sonra eski topraklarına ve evlerine ziyaret gerçekleştirirler.İlk kuzeni evine vardığında evlerinde yaşayan bir bayan kapıyı yüzlerine kapatır. İkinci kuzeninin evi ise bir okula dönüştürülmüştür ve en son Beşir’in evine geldiklerinde kapıyı Dalia açar. Dalia onları içeri alır ve misafirperverlik göstererek evi gezdirir. Beşir’in hikayesini de bu ziyaret sırasında evi gezerlerken öğrenir. Dalia’nın yıllardır dinlediği hikaye ile asla bağdaşmamaktadır Beşir’in hikayesi. Naziler tarafından evlerinden yurtlarından sürülen Dalia ve ailesinin, bu seferde kendileri gibi Yahudiler tarafından evlerinden, yurtlarından sürülmüş Filistinli ailenin evinde oturuyor olma fikri Dalia’yı derinden etkiler. Dalia ile Beşir’in bu karşılaşmaları ile aralarında arkadaşlık da başlamış olur. Bu arkadaşlıkları uzun yıllar ama seyrek olarak devam eder. Bu yıllarla birlikte birbirlerini anlama çabalarını ve İsrail- Filistin sorununu biz okurlara tarafsız olarak yansıtmaya çalışmış kitabında yazar Sandy TOLAN.

Limon ağacı, Ortadoğu da yaşanan bu trajedik olayların ayrıntılarını en iyi şekilde anlatmış. Ayrıca bu trajediyi bizzat yaşamış olan kişilerin anılarına değinerek ve bunları bizzat kendilerinden dinleyerek kaleme alınmış olması da gerçekçi kılıyor hikayeyi. Bu anlamda kitap gerçekten okunmaya değer. Ancak kitabın çevirisindeki hatalardan kaynaklı zaman zaman sıkılmışlıklar da yaşıyor insan. Eğer son baskılarında bunu göz önünde bulundurup gerekli düzeltmelere giderlerse okunma sayısında daha çok artış olacaktır diye düşünüyorum.